Υγιή Όρια στις Σχέσεις και η Αυθεντική Σύνδεση

Τα όρια είναι το σημείο όπου ο εαυτός μας γίνεται ορατός.

​

Τα όρια είναι το «πλαίσιο» μέσα στο οποίο αναπτύσσονται υγιείς, αμοιβαίες σχέσεις. Όταν γνωρίζουμε τι επιτρέπουμε, τι αρνούμαστε και τι προσδοκούμε, μπορούμε να συνδεθούμε πιο βαθιά — χωρίς φόβο εκμετάλλευσης ή αφανισμού του εαυτού μας.

 

Τι είναι τα υγιή όρια;

​

• Ορισμός: Σαφείς κανόνες που καθορίζουν τι είναι αποδεκτό για εσένα σε επίπεδο συμπεριφοράς, συναισθημάτων, χρόνου και σωματικής επαφής (Cloud & Townsend, 1992).

• Χαρακτηριστικά:

  • Ευελιξία: Προσαρμόζονται ανάλογα με το πλαίσιο (εργασία, φιλία, ρομαντική σχέση).

  • Σταθερότητα: Τηρούνται με συνέπεια· όχι «μια στο τόσο».

  • Διπλή κατεύθυνση: Ισχύουν τόσο για το τι δέχεσαι εσύ όσο και για το τι ζητάς/παρέχεις στον άλλον.

Πώς τα όρια διευκολύνουν την αυθεντική σύνδεση

​

1. Αμοιβαίος Σεβασμός: Όλοι γνωρίζουν τι αναμένει ο καθένας, αποφεύγονται εκπλήξεις και παρεξηγήσεις.

2. Ασφάλεια: Η σαφήνεια δημιουργεί συναισθηματικό «καταφύγιο» όπου μπορεί κανείς να εκφραστεί ελεύθερα.

3. Ειλικρίνεια: Όταν δεν φοβόμαστε τις συνέπειες, λέμε ανοιχτά τις ανάγκες και τα όριά μας.

4. Αυτονομία μέσα στην Ομαδικότητα: Κάθε μέλος διατηρεί την προσωπική του ταυτότητα, ενώ συμβαδίζει με τους κοινούς στόχους της σχέσης.

 

Τι έχω δικαίωμα να προσδοκώ από μία σχέση

​

1. Σεβασμό: Να γίνομαι δεκτός/ή όπως είμαι, χωρίς διαρκή κριτική ή υποτίμηση.

2. Ασφάλεια & Σταθερότητα: Συνέπεια σε λόγια και πράξεις· αίσθηση ότι μπορώ να στηριχθώ στον άλλον.

3. Συναίσθημα Υποστήριξης: Κατανόηση, ενθάρρυνση, ενεργητική ακρόαση όταν εκφράζω ανάγκες ή πόνο.

4. Αμοιβαιότητα: Ισορροπία στο «δίνοντας–παίρνοντας», τόσο σε πρακτικό όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο.

5. Ειλικρινή Επικοινωνία: Άμεση και ευθύτητα στην έκφραση σκέψεων και συναισθημάτων.

 

 

Απαιτητικότητα vs. Υποτακτικότητα

​

Απαιτητικότητα:

• Ανελαστική επιβολή δικών σου αναγκών χωρίς σεβασμό στις ανάγκες του άλλου (Alberti & Emmons, 1978)

• Επικοινωνία: Εντοπιστική, προτρεπτική, συχνά καταναγκαστική. 

• Επίδραση στη σχέση: Δημιουργεί ένταση, σύγκρουση, τον φόβο απόρριψης. 

Υποτακτικότητα:

• Παραίτηση από τις δικές σου ανάγκες υπέρ των αναγκών του άλλου, με ενοχές ή φόβο (Linehan, 1993).

• Επικοινωνία: Παθητική, αόριστη, απολογητική.

• Επίδραση στη σχέση: προκαλεί εξάρτηση στον άλλον λόγω της μονομερούς υποστήριξης, εξάντληση & αίσθημα ανυπαρξίας

Ιδανική Ζώνη: Στενό όριο προς τον υπερβολικό έλεγχο.Προς την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της αμοιβαιότητας. Η ασθενώς απαιτητική στάση («Θα ήθελα…, θα με βοηθούσε…») και η υγιώς διεκδικητική συμπεριφορά («Σου ζητώ… γιατί…») ενδυναμώνουν τα όρια χωρίς να γέρνουν προς την υποταγή ή την επιβολή.

Τρόποι καλλιέργειας υγιών ορίων

​

1. Αυτοπαρατήρηση: Καταγράψτε στιγμές όπου νιώσατε άβολα· αναζητήστε το κοινό σημείο που καταπατήθηκαν τα όριά σας.

2. Εξάσκηση στη Λέξη «Όχι»: Αρχίστε με μικρά «όχι» χωρίς ενοχές (Cloud & Townsend, 1992).

3. Διεκδικητική Επικοινωνία: Χρησιμοποιήστε δηλώσεις «εγώ» (“Νιώθω…, χρειάζομαι…, θα με βοηθούσε…”).

4. Σταθερότητα: Αν η πρώτη άρνηση συνοδεύεται από πίεση, επαναλάβετε το όριό σας ή αποστασιοποιηθείτε προσωρινά.

5. Ανατροφοδότηση: Συζητήστε με φίλους ή σε συμβουλευτική για να διασφαλίσετε ότι τα όριά σας είναι ρεαλιστικά και όχι προϊόν άγχους.

Ενθάρρυνση: Θέτοντας υγιή όρια, όχι μόνο προστατεύεις τον εαυτό σου, αλλά δημιουργείς τη βάση για σχέσεις αυθεντικές, γεμάτες σεβασμό και ελευθερία έκφρασης.

 Βιβλιογραφία

​

Alberti, R. E., & Emmons, M. L. (1978). Your Perfect Right: A Guide to Assertive Living. Impact Publishers.

Burns, D. D. (1980). Feeling Good: The New Mood Therapy. HarperCollins.

Cloud, H., & Townsend, J. (1992). Boundaries: When to Say Yes, How to Say No to Take Control of Your Life. Zondervan.

Linehan, M. M. (1993). Cognitive-Behavioral Treatment of Borderline Personality Disorder. Guilford Press.

Neff, K. D. (2011). Self-Compassion: The Proven Power of Being Kind to Yourself. William Morrow.

Rosenberg, M. (1965). Society and the Adolescent Self-Image. Princeton University Press.