​“Η ζωή συρρικνώνεται ή μεγεθύνεται σε αναλογία με το θάρρος του καθενός.”

  Anais Nin

 

    Ο Τίλιχ, πολύ εύστοχα, ορίζει το θάρρος ως μία αρετή, ένα ενέργημα ή το μέσο με το οποίο υπερβαίνουμε τους περιορισμούς των υπαρξιακών μας δεδομένων, επιβεβαιώνοντας την ύπαρξή μας, κατευθυνόμενοι προς την αυτοπραγμάτωση. Η χαρά είναι η συγκινησιακή έκφραση του θαρραλέου, αυτού που καταφάσκει εμπράκτως την ουσιαστική του ύπαρξη, σε πείσμα των επιθυμιών και φόβων του.

​

    Το θάρρος λοιπόν, μέσα από αυτό το πρίσμα, παύει να είναι μία ηθική αξία που διαφαίνεται μόνο σε στιγμές ανδρείας και ηρωισμού, αλλά αποκτά αποχρώσεις «υποχρέωσης» απέναντι στη ζωή. Θα μπορούσε να πει κανείς, πως σε πείσμα του ριξίματός μας στη ζωή, μέσω του θάρρους επιλέγουμε πια την ύπαρξή μας, επιβεβαιώνοντάς την.

​

     Παρότι λοιπόν, δεν έχουμε επιλέξει να έρθουμε στη ζωή και δει σε μία ζωή πεπερασμένη και άνευ εγγενούς νοήματος, επιλέγουμε μέσω του θάρρους αυτήν την ίδια ζωή, υπερβαίνοντας όλα εκείνα που θα μας έκαναν να την αρνηθούμε. Υπό αυτήν την έννοια, κάθε μέρα που επιλέγουμε να τη ζήσουμε, και ριχνόμαστε στην αβεβαιότητά της, επιδεικνύουμε θάρρος.

​

    Είναι σημαντικό να σημειωθεί, πως το θάρρος δεν είναι μόνο μία ατομική υπόθεση. Βρίσκουμε δυσκολία στην αυτοκατάφαση όταν χρειάζεται να νοιαστούμε και για την αυτοκατάφαση των άλλων. Το να αυτοκαταφάσκομαι περιλαμβάνει το νοιάξιμό μου για την αυτοκατάφαση των συνανθρώπων μου. Αυτό επίσης έχει αναφερθεί από τον Εριχ Φρομ (2006) ως «ορθή αγάπη» του εαυτού μας. Το να ζει λοιπόν κανείς με θάρρος δεν είναι μία απλή υπόθεση, αλλά μία τέχνη, μελετώντας της οποίας τις δεξιότητες, και καλλιεργώντας τες, προχωράμε στην αυτοπραγμάτωση. Όλοι λοιπόν, επιδεικνύουμε θάρρος καθημερινώς. Ο βαθμός της αρετής είναι o βαθμός, με τον οποίο κανείς αγωνίζεται και είναι ικανός να βεβαιώσει την ίδια του την ύπαρξη.

​

    Η ψυχοθεραπεία, θα μπορούσε να περιγραφεί ως ένα σχολείο ανάπτυξης του θάρρους που απαιτείται για να «σωθεί» κανείς από την αγωνία και την απελπισία που ελλοχεύουν στη συνειδητοποίηση των υπαρξιακών μας δεδομένων. Ίσως θα μπορούσαμε να πούμε, πως η ψυχοθεραπεία χρειάζεται και αναζητείται, όταν το θάρρος έχει υποστεί «ζημιά», όταν το άτομο με κάποιον τρόπο έχει αρνηθεί την ύπαρξή του, έχει πάψει να την επιβεβαιώνει και η αγωνία ή απελπισία έχει αρχίσει και καταλαμβάνει μεγάλο ενδοψυχικό χώρο. Η ίδια η αναζήτηση βοήθειας και η δέσμευση σε αυτήν είναι μία πράξη θάρρους, είναι μία πράξη επιβεβαίωσης της επιθυμίας να κατευθύνομαι προς την αυτοπραγμάτωση, παρά απλώς να επιβιώνω, υποτασσόμενος στις δυσκολίες μέσα στις οποίες έχω ριχτεί. Το πρώτο τηλέφωνο, η πρώτη συνεδρία, και κάθε συνεδρία, όπως και κάθε ξεκλείδωμα προς την επίγνωση του εαυτού είναι ένα ενέργημα θάρρους, καθώς περιλαμβάνει μία υπέρβαση από το γνωστό στο άγνωστο. Η ψυχοθεραπεία είναι μία διαδρομή όπου το άτομο, διερευνά πλευρές της ύπαρξής του, και έτσι την επιβεβαιώνει, αναπτύσσοντας την ικανότητα αυτή σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό στα επιμέρους της ζωής του, επιδεικνύοντας έτσι όλο και μεγαλύτερο θάρρος.

​

​

Βιβλιογραφία

​

Τίλιχ, Π. (1976) Το Θάρρος της Υπάρξεως, εκδ. «ΔΩΔΩΝΗ»

Φρομ, Ε. (1971) Ο Φόβος μπροστά στην Ελευθερία, εκδ. Μπουκουμάνη

Φρομ, Ε. (2006) Η Τέχνη της Αγάπης, εκδ. Μπουκουμάνη

Τίλιχ, Π. (1976) Το Θάρρος της Υπάρξεως, εκδ. «ΔΩΔΩΝΗ»

​